Awtoulag enjamlarygiň ýaýlym we awtoulaglara esasy düşünýänleriň arasynda giňden tanalýar. Mysal üçin awtoulagyň geçirijisi, hereketlendiriji wilka, diferensial, rul, hatda tok penjiresini göteriji, süpürgiç we elektron tormoz ýaly käbir elektrik komponentleri bar. Dişli enjamlar giňden ulanylýandygy we awtoulaglarda möhüm rol oýnaýandygy sebäpli, bu gün awtoulaglardaky dişli degişli bilimler barada gürleşeris.

Dişli geçiriş awtoulaglarda giňden ulanylýan ýaýlymlaryň biridir we aşakdaky esasy wezipeleri ýerine ýetirýär:

1. Tizligi üýtgetmek: Dürli ululykdaky iki dişli birleşdirip, dişli tizligi üýtgedilip bilner. Mysal üçin, geçirişdäki dişliler awtoulagyň işleýiş zerurlyklaryny kanagatlandyrmak üçin hereketlendirijiden iberilýän tizligi azaldyp ýa-da artdyryp biler.
2. Tork üýtgemegi: Dürli ululykdaky iki dişli dykylanda, dişli iberilýän tizlik we tork hem üýtgedilýär. Mysal üçin, hereketlendiriji wilkadaky esasy reduktory we awtoulagyň geçirişini öz içine alýar.
3. Ugry üýtgetmek: Käbir awtoulaglaryň hereketlendirijisiniň güýji awtoulagyň hereket ugruna perpendikulýar, şonuň üçin ulagy sürmek üçin elektrik geçirijisiniň ugruny üýtgetmeli. Bu enjam, adatça, awtoulagdaky esasy reduktor we diferensialdyr.
Awtoulaglarda käbir bölekler göni dişli, käbirleri bolsa dik dişli ulanýarlar. Dişler bir wagtyň özünde tutuş diş giňligini kesip, kesip bilýänligi sebäpli, göni dişli ýokary geçiş netijeliligine eýe. Şeýle-de bolsa, ýetmezçiligi pes durnuklylyk, täsir we ýokary ses derejesi. Beýleki tarapdan, dik dişli diş dişleri has uzyn we göni dişli bilen deňeşdirilende has köp diş gatnaşýar, netijede göwnejaý geçiriş, güýçli ýük göterijilik ukyby, pes ses we täsir bolýar. Dikli dişli enjamlaryň esasy kemçiligi, adaty güýçlere sezewar edilende eksenel güýçleri döredip, has çylşyrymly gurluşa alyp barýan zyňylýan podşipnikleri gurmagy talap edýär.

Talaplaryawtoulag enjamlarybeýikdir, dişli korpusyň döwülmegine ýokary garşylygy bolmaly, dişiň üstü poslamaga, könelmegine we ýokary baglanyşyk ukybyna eýe bolmalydyr, ýagny diş ýüzüniň gaty we ýadrosynyň berk bolmagyny talap edýär. Şonuň üçin awtoulag dişli gaýtadan işlemek tehnologiýasy hem aşakdaky amal bilen çylşyrymly:
Kesmek ➟ Galplaşdyrmak ➟ Annealing ➟ Maşynlamak ial Bölekleýin mis örtük bur Karburizasiýa ➟ söndürmek ➟ Pes temperaturaly temperatura ➟ Ok atylmagy ➟ Diş üwemek (Gowy üwemek)
Dişli gaýtadan işlemegiň bu usuly diňe bir ýeterlik güýç we berklik bilen çäklenmän, eýsem gaty gatylygy we dişiň ýüzüne garşylygy hem bar.